راه‌اندازی میدان گازی مشترک ایران و انگلیس در هاله‌ای از ابهام

میدان گازی رام یا رهام (Rhum) یک میدان گازی فراساحل مشترک بین ایران و انگلیس است که در 400 کیلومتری شمال شرق شهر اَبِردین (Aberdeen) در آب‌های ساحلی اسکاتلند در دریای شمال قرار دارد. 

بنابر موافقتنامه‌ای که در رژیم پهلوی‌بین ایران و انگلیس بسته شد، درآمد حاصل از بهره‌برداری گاز طبیعی این میدان به صورت 50 درصد شرکت ملی نفت ایران و 50 درصد بریتیش پترولیوم سهم‌بندی شده است. 

قرارداد اکتشاف این میدان در سال 1973 منعقد شد در سال 1977 به کشف میدان انجامید ولی به دلیل مشکلات فنی پیچیده استخراج گاز از این میدان، استخراج آن تا سال 2006 به تأخیر افتاد (مشکلات فنی و طبیعی بسیاری،از جمله فشار زیاد گاز) اما عملیات استخراج مشترک از این میدان از نوامبر 2010 و در پی تصویب تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه صنایع نفت و گاز ایران تا اکتبر 2014 متوقف شده بود.

گفته شده این میدان توانایی تولید 190 میلیون فوت مکعب گاز در روز را دارد که می‌تواند 5 درصد از نیاز روزانه انگلستان را تأمین کند. بر همین اساس، دولت لندن که دریافت گاز این میدان را برای کشورش حیاتی ارزیابی کرده بود، به دنبال راهکاری جهت مستثنی شدن استخراج گاز از این میدان از بندهای تحریم‌های اعمالی بود.در نهایت در دسامبر 2012 معاهده‌ای در جلسه کشورهای عضو اتحادیه اروپا تصویب شد که به موجب آن، فعالیت بر روی این میدان از مفاد تحریم‌های یک‌جانبه علیه ایران معاف شد. پس از آغاز برداشت از این میدان در دسامبر 2012 دولت انگلیس این میدان را تحت یک طرح مدیریتی موقت قرار داد که به موجب آن سهم ایران از درآمدهای حاصل از فروش گاز آن تا زمان لغو تحریم‌ها، در حسابی جداگانه بلوکه می‌شود. 

حال «بریتیش‌ پترولیوم» اعلام کرده که مجوز همکاری با ایران در میدان گازی «رام» در دریای شمال را سال گذشته (سپتامبر 2016) و پس از لغو تحریم‌ها از وزارت خزانه‌داری آمریکا دریافت کرده است.

اما نکته وسؤال اینجاست که این شرکت انگلیسی روشن نکرده که این مجوز وزارت خزانه‌داری آمریکا تا چه اندازه قابل اعتماد است؟ بی پی نگفته که مجوز صادر شده در ماه‌های پایانی دولت اباما تا چه زمانی اعتبار خواهد داشت؟ و آیا ترامپ این مجوز  را تمدید خواهد کرد؟

این اما و اگرها در خصوص ادامه شراکت «بریتیش‌ پترولیوم» با ایران زمانی شکل واقعی‌تری به خود می گیرد که گفته شده سهم ایران از این مشارکت هنوز قابل برداشت نیست.در جریان مذاکرات میان انگلیس و ایران که شهریور سال 1394 میان کاردار انگلیس در تهران و معاون وزارت نفت برگزار شد، مقام‌های انگلیسی تعهد کرده بودند که سهم ایران از میدان مشترک گازی رام را بعد از لغو تحریم‌ها بپردازند. در شهریور 1395 علی کاردر، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی نفت گفت که انگلیس «پول حاصل از مشارکت ایران در بهره‌برداری میدان گازی رام را به حساب شرکت نفت واریز کرده، اما فعلاً این پول قابل برداشت نیست.» این در حالی است که سود حاصل از فروش گاز این میدان برای ایران حدود روزی یک میلیون دلار برآورد شده است، سودی که به ایران تعلق نگرفته است.

.............................................................................

بررسی و تحلیل / مصطفی عبدلی