ضرورت ایجاد سامانه ملی دادهمحور برای پایش وضعیت خرما
نایب رییس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی گفت: برای ارتقای بهرهوری، کیفیت و توسعه صادرات خرما در کشور، باید سامانهای ملی و دادهمحور جهت رصد مستمر شاخصهای تولید، فرآوری و استانداردسازی این محصول ایجاد شود.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما مرکز بوشهر، پیام فلسفی در همایش ملی خرما در بوشهر اظهار داشت: در کشور ما ۱۲ رقم تجاری خرما تولید میشود که از نظر کیفیت در جهان کمنظیر است، زیرا کمترین میزان مصرف کود و سم در نخلستانها صورت میگیرد و همین عامل موجب ارگانیک بودن خرمای ایران و افزایش طرفداران آن در بازارهای جهانی شده است.
فلسفی افزود: با وجود کیفیت بالای خرمای ایران، از نظر صادرات در جایگاه سوم یا چهارم جهان قرار داریم و در زمینه عملکرد تولید نیز با متوسط ۵ تا ۵.۵ تن در هکتار، هنوز فاصله زیادی با استانداردهای جهانی داریم.
وی با اشاره به چالشهای حوزه آب و تغییرات اقلیمی گفت: ۹۰ درصد باغهای خرما در کشور به روش سنتی و غرقآبی آبیاری میشوند که سبب اتلاف منابع آب میشود و باید برای آن راهکار عملی ارائه شود.
نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در زمینه استانداردسازی خرما، با وجود تدوین انواع استانداردها و آیینکارهای بهداشتی توسط سازمان ملی استاندارد ایران و سازمان نظام مهندسی کشاورزی، اجرای آنها هنوز بهصورت کامل انجام نشده است.
فلسفی تاکید کرد: باید مشخص شود که چند درصد تولیدکنندگان خرما از این استانداردها آگاهی دارند و چه میزان از دستگاههای متولی در اجرای آنها نقشآفرینی میکنند.
وی افزود: با ایجاد سامانهای ملی و دادهمحور، میتوان شاخصهای کیفیت، بهرهوری، صادرات و استانداردهای خرما را بهصورت مستمر پایش کرد. این سامانه میتواند با محوریت اتاق بازرگانی ایران و همکاری وزارتخانههای جهاد کشاورزی، نیرو، صمت، اقتصاد و سازمان ملی استاندارد شکل گیرد.
فلسفی یادآورشد : محصول خرما ظرفیت بالایی برای ارزآوری دارد و با رعایت استانداردهای جهانی میتواند از درآمد فعلی ۵۰۰ میلیون دلاری خود به بیش از یک میلیارد دلار در سال برسد.
وی افزود: بخش کشاورزی در کشور مظلوم واقع شده و همواره متهم به مصرف بالای آب و انرژی است، در حالیکه این بخش میتواند با برنامهریزی و حمایت مؤثر، ارزش افزوده و درآمد ارزی چشمگیری ایجاد کند.
نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس اضافه کرد: فراکسیون کشاورزی مجلس آماده همکاری برای رصد، نظارت و پشتیبانی از ایجاد این سامانه ملی است و در صورت نیاز، حمایت قانونی لازم را نیز فراهم خواهد کرد.
نماینده مردم دشتستان در مجلس شورای اسلامی نیز گفت: دولت باید با پرهیز از مداخله در بازار، مانع از فشار اقتصادی به نخلداران و صادرکنندگان محصول خرما شود.
ابراهیم رضایی اظهار داشت: اگر دولت قصد دارد خرما را برای تنظیم بازار عرضه کند، میتواند این کار را انجام دهد، اما نباید به قیمت کاهش درآمد کشاورزان باشد.
وی با مقایسه وضعیت خرما با سایر محصولات گفت:همانطور که با محصولاتی مانند پسته برخورد حمایتی میشود، خرما نیز باید با نگاه حمایتی دیده شود نه محدودکننده باشد.
نماینده مردم دشتستان ادامه داد: تجربه سالهای گذشته نشان داده که سیاستهای اقتصاد دستوری مشکلی از مشکلات کشور را حل نکرده و انتظار داریم دولت با حمایت از کشاورزان و صادرکنندگان بهویژه با نزدیک شدن به ماه رمضان که بازار خرما رونق میگیرد از این اقشار حمایت کند.
وی افزود: کشاورزان و صادرکنندگان ما با تلاش فراوان برای محصولات خود بازار خارجی پیدا کردهاند، اما گاهی با یک تصمیم ناگهانی، مانند صدور بخشنامه ممنوعیت صادرات، زحمات هزاران خانواده بر باد میرود و این رفتارها هم خلاف قانون برنامه هفتم و هم خلاف منطق اقتصادی است.
رضایی گفت: هزینه تولید خرما امروز بسیار بالا رفته است؛ از کمبود آب گرفته تا افزایش هزینههای کارگر، بستهبندی و سایر ملزومات، از این رو انتظار داریم امسال شاهد کوچک شدن سفره کشاورزان نباشیم و دولت از هرگونه مداخله غیرضروری در بازار خرما پرهیز کند.
نایبرئیس اتاق بازرگانی ایران هم گفت: خرما بهعنوان یکی از محصولات راهبردی کشور، شناسنامه اقتصادی و فرهنگی ایران است و باید با تکمیل زنجیره ارزش، استفاده از فناوریهای نوین و توسعه بازارهای صادراتی، به برند ملی و جهانی ایران تبدیل شود.
پیام باقری اظهار داشت: استان بوشهر نماد مقاومت، شجاعت و وطنپرستی است و در کنار ظرفیتهای گستردهای همچون انرژی، دریا، گردشگری و آبزیپروری، از جایگاه ویژهای در تولید و توسعه خرما برخوردار است.
وی افزود: خرما نهتنها در معیشت صدها هزار خانوار در جنوب و جنوبشرق کشور نقش مستقیم دارد، بلکه بخشی از هویت و فرهنگ اقتصادی ایران است و باید بهعنوان صنعتی ارزشافزا و مولد مورد توجه جدی قرار گیرد.
نایبرئیس اتاق بازرگانی ایران با اشاره به اینکه غفلت از ظرفیتهای این محصول باعث عقبماندگی در بهرهبرداری از مزایای آن شده است، گفت: بخش عمدهای از خرمای کشور هنوز بهصورت فلهای عرضه میشود که ارزش افزوده بالایی برای تولیدکنندگان ندارد و نیازمند سرمایهگذاری در صنایع بستهبندی، فرآوری و بازاریابی نوین است.
باقری ادامه داد: برای افزایش رقابتپذیری و رونق تولید خرما باید تأمین سرمایه در گردش تولیدکنندگان در اولویت قرار گیرد و همزمان با حرکت به سمت هوشمندسازی کشاورزی، بهرهوری در بخش نخیلات افزایش یابد.
وی گفت: فعالسازی بورس ملی خرما با تکیه بر بازار سرمایه، تکمیل زنجیره ارزش، تشکیل کنسرسیومهای صادراتی و شرکتهای مدیریت صادرات از مهمترین اقداماتی است که میتواند زمینه توسعه صادرات این محصول را فراهم کند.
باقری با تأکید بر ضرورت تنوعبخشی به بازارهای صادراتی خرما گفت: برند ملی خرمای ایران باید بهگونهای تقویت شود که در قفسههای فروشگاههای بینالمللی بهعنوان محصولی اصیل و باکیفیت شناخته شود.
وی یکی از چالشهای جدی در حوزه کشاورزی را مدیریت نادرست منابع آب عنوان کرد و افزود: امروز حدود ۹۰ درصد نخلستانهای کشور با روشهای سنتی آبیاری میشوند، در حالیکه باید با بهرهگیری از فناوریهای نوین، هوش مصنوعی و روشهای آبیاری هوشمند، ضمن صرفهجویی در مصرف آب، کیفیت و دوام نخلها را افزایش داد.
نایبرئیس اتاق بازرگانی ایران گفت: اگر به سمت استفاده از ارقام مقاوم در برابر تنشهای محیطی و روشهای نوین آبیاری حرکت نکنیم، نخیلات کشور در معرض پژمردگی تدریجی و کاهش بهرهوری قرار میگیرند و تولید خرما آسیب جدی خواهد دید.
وی افزود: در عرصه جهانی، کشورهایی مانند عربستان، امارات، تونس و مصر با استفاده از فناوریهای نوین و بازاریابی مدرن جایگاه قدرتمندی در بازار خرما یافتهاند و ایران نیز باید با تکمیل زنجیره ارزش و تقویت برند ملی خود، سهم شایستهای در این بازار بهدست آورد.