اجرای طرح سند راهبردی فرش دستباف استان مرکزی

به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز اراک؛ این طرح با هدف برداشتن موانع و رفع مشکلات پیش روی فرش بافان و سرمایه گذاران صنعت فرش استان مرکزی، افزایش سطح تولید و صادرات اجرا می شود.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی در کارگروه فرش استان در اراک گفت: در این سند به مواردی مثل مواد اولیه، رنگرزی، نقشه‌ها، بازار داخلی و خارجی توجه شده و از نظر کارشناسان این عرصه هم در تدوین آن استفاده می شود.
محمدرضا حاجی ‌پور با اشاره به اینکه مجری این طرح جهاد ‌دانشگاهی استان مرکزی است افزود:
با اجرای این طرح مهمترین مشکلات تولید و صادرات فرش دستباف استان مرکزی شناسایی و بررسی شده و در عین حال سعی می شود با هدف گذاری های کوتاه و دراز مدت، موانع سر راه تولید و صادرات این هنرصنعت برداشته شود.

مهمترین مشکلات هنرصنعت فرش در استان مرکزی...
نبود طراحان و نقشه ‌کشان ماهر و مواد اولیه مرغوب، ناراضی بودن بافندگان از میزان دستمزد و نبود امکانات فراگیر بیمه ای برای خالقان این هنرصنعت ارزشمند مهمترین مشکلات فعالان حوزه فرش دستباف استان مرکزی است که به اعتقاد حاجی پور اجرای طرح سند راهبردی فرش دستباف می تواند با آسیب شناسی دقیق کارشناسان، به رشد و تعالی حوزه فرش دستباف استان مرکزی کمک شایانی کند.
با وجود همه این مشکلات بر سر راه تولید و تجارت بین المللی فرش استان مرکزی، اما فرش بافان و متولیان فرش در استان مرکزی هنوز هم دست از تلاش برای بهبود شرایط موجود نکشیده اند، به گونه ای که ارزش صادرات پارسال فرش دستباف از استان مرکزی به رقم سه و نیم میلیون دلار رسید.

صادرات سه و نیم میلیون دلاری فرش دستباف استان مرکزی...
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی در اینباره می گوید: آمریکا، آلمان، ایتالیا، ژاپن، چین و هند مقاصد فرش های دستباف استان مرکزی هستند.
سالانه بین 12 تا 15 هزار مترمربع فرش دستباف در استان مرکزی تولید می شود.
جعفر اصغری می افزاید: متاسفانه تشکیل نشدن اتحادیه صادر کنندگان فرش دستباف استان مرکزی از سوی تولید کنندگان و سرمایه گذاران این حوزه مانع از صادرات مستقیم فرش از استان مرکزی به خارج از کشور شده و این در حالی است زیرساخت های گمرکات استان مرکزی برای صادرات فرش دستباف کاملا مهیاست.
استان مرکزی به ویژه مناطق فراهان، ساروق، جیریا، غیاث آباد، محلات و دلیجان قطب تولید فرش های دستباف نفیس ایران و مهمترین برند استان مرکزی هم فراهان، ساروق، جیریا و لیلیان است.

ارائه تسهیلات حمایتی برای تولید فرش دستباف...
مدیرکل دفتر امور روستایی استانداری مرکزی می گوید: پارسال به کارآفرینان تولید فرش دستباف در استان مرکزی هفت و نیم میلیارد تومان تسهیلات بانکی با سود 8 درصد پرداخت شد.
اکنون 80 کارگاه قالی بافی متمرکز و غیر متمرکز در استان مرکزی فعال است و برای 2 هزار بافنده فرش هم کارت قالی بافی صادرشده است.
حجت الله کاظمی معتقد است صادر نشدن فرش دستباف به طور مستقیم از استان مرکزی به خارج از کشور به علت نبود کارشناس فرش در گمرک استان مرکزی است و به همین علت برندهای معتبر و معروف فرش دستباف این استان غیر مستقیم و پس از انتقال به استان های اصفهان، تهران و همدان به خارج از کشور صادر می شود.
جیریا؛ روستای فرش دستباف استان مرکزی...
از آنجا که همه دست اندرکاران تولید فرش در استان مرکزی مجدانه تلاش می کنند رونق تولید را به این حوزه بازگردانند، اما تولید در جیریا، روستای فرش دستباف استان مرکزی یک قدم جلوتر رفته و رونقی دوباره گرفته است.
دقت و تبحر فرش بافان این روستا سبب شده در 100 سال گذشته، محصول هنری آنها که با نام تجاری ساروق در بازار شناخته می‌شود، از انواع پرطرفدار فرش باشد.

جالب است بدانید به گفته حکمت پور دهیار جیریا از 800 خانوار این روستا 700 خانوار در خانه خود دار قالی دارند و سالانه بیش از هزار و 400 متر فرش در این روستا بافته و راهی بازارهای داخلی و خارجی می شود.
لچك ترنج، شاه عباسى، دسته گلي، تك بته و مرغ ماهي خوار، معروف ترين طرح هاي فرش جيريا هستند.

فرش آهنین...
کارشناس فرش دستباف استان مرکزی تراکم بالای فرش جیریا را یکی از ویژگی‌های مهم آن دانسته و می گوید: بیشتر این فرش‌ها در 160 و گاه تا 200 رج هم بافته می‌شود.
این تراکم سبب شده که این فرش به نام فرش آهنین معروف شود، چون سفتی و استحکام آن به حدی است که موقع راه رفتن روی آن تفاوت با فرش‌های دستباف دیگر کاملاً احساس می شود.
اخوان می گوید: فرش جیریا را زنان و مردان با تجربه می بافند، بافندگانی که با رعایت اصول فنی و هنری، بافته دستشان محصول صادراتی درجه یک است.

افتتاح گروه فرش بافی دانشکده هنر دانشگاه اراک...
چندی پیش با افتتاح گروه فرش بافی در دانشکده هنر دانشگاه اراک، این رشته دانشگاهی در مقطع کارشناسی با 25 دانشجو کار خود را آغاز کرد تا این هنرصنعت بتواند در پرتو دانش با آموزش آکادمیک مسیر تعالی خود را بهتر طی کند.
رئیس دانشگاه اراک در آیین افتتاح این گروه، قدمت چند هزار ساله شهرهای مختلف استان مرکزی در زمینه صنعت فرش بافی و آمایش سرزمینی آموزش عالی را مهمترین عوامل ایجاد این رشته در دانشگاه اراک عنوان کرد.
شناخت فرش استان مرکزی...
توليد فرش دستباف در استان مركزي به زمان صفويه باز مي گردد كه بيشتر برای مصرف داخلي كاربرد داشته است، اما به مرور زمان در دوره قاجار و با ورود شركت هاي اروپايي از جمله شركت زيگلر به پيشرفت هاي قابل توجهي دست یافت.
منوچهر امیری طراح و پژوهشگر فرش استان مرکزی می گوید: بيشتر فرش هاي استان مرکزی در رج شمار 30 تا 45 است که سبب تمايز آن با ساير استان های کشور مثل تبريز و كرمان شده است.
بوته مالمير، شاه عباسي با لچك و بدون لچك، مرغ ماهي خوار، خشتي، بندي، ماهي زنبوري، نقشه هاي گلدسته دستگاهي، آمريكايي و تك بته طرح هايي هستند که دست هنرمند فرش بافان استان آثار هنری چشم نوازی با آنها خلق می کنند.

دست یاری مجلسی ها برای توسعه صادرات فرش استان مرکزی...
معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استانداری مرکزی در جلسه بررسی مشکلات حوزه فرش استان مرکزی با تاکید بر برنامه ریزی لازم برای صادرات فرش به ویژه بِرند معتبر ساروق که به تازگی ثبت جهانی شده گفت: در مجلس شورای اسلامی تلاش شده تا فضای حمایتی از فرش بیشتر مورد توجه قانون قرار گیرد.
سعید فرخی افزود: در بودجه 98 پیشنهاد 2 برابری افزایش سقف اعتبار برای بیمه فرش ارائه شده که در کمیسیون تلفیق در حال بررسی است.

جیریایی مدیرعامل اتحادیه‌های تعاونی فرش دستباف استان مرکزی هم گفت: از 30 هزار بافنده ماهر فرش در استان مرکزی، تنها 14 هزار نفر با معرفی به سازمان صنعت، معدن و تجارت زیر پوشش بیمه تامین اجتماعی قرارگرفته و کارت بیمه دارند.
او معتقد است این موضوع شاغلان این بخش را بی انگیزه کرده و شتاب توسعه این هنرصنعت را کند می کند.
حرف آخر...
با اینکه فرش دستباف استان مرکزی که هنرصنعتی اصیل است در سال‌های نه چندان دور آوازه جهانی داشته و ظرفیت بزرگی در اشتغالزایی و تولید ثروت محسوب می شود، اما اکنون در سال‌های تحریم و در پیچ و خم مشکلات گرفتار شده و با چالش‌های اساسی دست و پنجه نرم می‌کند.
همانطور که پیش از این هم بیان شد کارشناسان، سرمایه گذاران، بافندگان و صادرکنندگان فرش دستباف معتقدند دستمزد ناکافی، ساعات کار طولانی، بیمه، بازاریابی سنتی، حمایت نشدن از سوی ارگان‌ها و اداره های دولتی، عقب افتادن از مسیر معرفی و تبلیغات فرش از کشورهای رقیب، نداشتن زیرساخت‌های مناسب و کمبود نقشه‌ کشان ماهر از عمده مشکلاتی است که صنعت فرش استان مرکزی با آن درگیر است و تا زمانی که این موانع برطرف نشود جایگاه فرش استان تغییر نخواهد کرد.
ذائقه ‌شناسی مخاطبان هم موضوع خیلی مهمی در چرخه تولید فرش ‌دستباف استان مرکزی است که نیاز به بازتعریف و پوست‌ اندازی تخصصی و کارشناسی در مخاطب ‌شناسی برای جلب مشتری و رونق بازار فروش دارد.
از این رو اجرای طرح سند راهبردی فرش دستباف استان مرکزی در چهار فصل عملیاتی با نگاهی دقیق به نحوه تولید فرش دستباف ایران و مقایسه آن با برخی کشورهای تولید کننده و مهمتر از همه آسیب شناسی دقیق از وضعیت موجود تلاش می کند با ارائه برنامه ای استراتژیک و کاملا راهبردی، چشم انداز و اهداف توسعه تولید فرش این استان را تدوین و بدون شک مسیر تعالی پیش رو را هموارتر از قبل کند تا این هنرصنعت به دوران اوج و شکوفایی خود برسد./
نویسنده: سید احمد طباطبایی