پخش زنده
امروز: -
قدیمی‌ترین مسجد ایران
مسجد جامع قهرج سال هاست که به عنوان قدیمی‌ترین مسجد ایران معروف است.
به گزارش گروه وب گردی خبرگزاری صدا و سیما؛ قدمت «مسجد جامع قهرج» که به «مسجد کهن» معروف است، به قرن اول هجری قمری می‌رسد و معماری آن نشان می‌دهد که این مسجد در دوره ساسانیان ساخته شده است. مسجد جامع قهرج سال هاست که با عنوان قدیمی‌ترین مسجد ایران معروف است.
در روستای قهرج از توابع مهریز استان یزد، در دل کویر و در کنار راه اصلی یزد - بافق، مناره‌های کاهگلی در زیر نور خورشید، در همان نگاه اول نظر هر توریستی را به خودش جلب می‌کند. رد مناره‌ها را که می‌گیریم به یک مسجد می‌رسیم؛ بنای مربعی شکل که در میان بومی‌های این منطقه به «حسینیه» نیز معروف است. در ورودی مسجد قهرج در سمت جنوب غربی عمارت قرار دارد و دو در ورودی دیگر که یکی باز و دیگری مسدود است، در سمت شرقی مسجد قرار گرفته اند.
شبستان مسجد و هر دو سمت شرقی - غربی آن در امتداد رواق قرار دارد و به وسیله طاق‌های گهواره‌ای پوشیده شده اند. قدیمی‌ترین مسجد ایران، در آذر ماه ۱۳۴۹ به شماره ۹۰۶ به عنوان اثر ملی ایران به ثبت رسیده است.
فضای کلی مسجد قهرج از یک شبستان و رواقی به دور یک حیاط مرکزی، تشکیل شده است. این شبستان دو دهانه دارد که در آن فرش پهن می‌کنند، هر دهانه شبستان، یک قوس نیزه دار دارد، عرض دهانه‌های میانی شبستان، شباهت زیادی به عرض دهانه‌های میانی مسجد تاری دامغان دارد و کمی پهن‌تر از دو دهانه مجاورش است. این بزرگی دهانه میانی، در سمت قبله، نشان دهنده محراب است.
ارتفاع شبستان به عنوان مهمترین بخش مسجد، از سایر بخش‌های آن بیشتر است، حیاط مسجد قهرج کاملا مربع نیست و بخش شمالی اندکی از بخش جنوبی پهن‌تر است. جلوتر ستون‌های مستطیلی شکلی در شبستان مسجد وجود دارد که هر گوشه آنها، ستونک‌های تزئینی دارد، جزییات ستون‌ها باعث شده پژوهشگران مسجد قهرج را شبیه مساجدی، چون مسجد «احمد ابن طولون» و «مسجد حکیم» که هر دو در قاهره ساخته شده اند بدانید، البته جالب است بدانید نمونه دیگری از این ستون‌ها در مسجد جامع میبد و مسجد کوشک در فردوس خراسان نیز پیدا شده است.
قدمت مساجد معمولا با توجه به ساختار و معماری محراب شان تعیین می‌شود. سراغ محراب قدیمی‌ترین مسجد ایران می‌رویم، یک محراب گچی در انتهای دهانه میانی شبستان بر روی دیوار قبله قرار دارد که عرضش ۲ متر و ۳۲ سانتیمتر و ارتفاعش ۳ متر و ۲۴ سانتیمتر است. کمی جلوتر یک محراب کوچک، در سمت غربی محراب اصلی دیده می‌شود، این محراب گچی است و در فاصله خیلی کمی از محراب اصلی قرار دارد.
یکی دیگر از مواردی که در مسجد قهرج وجود دارد و باعث می‌شود نفس هر محققی با دیدنش در سینه حبس شود، پنجره‌ای مستطیل شکل است که در درون یک قاب تزئینی چند پره در مقابل محراب و در زیر طاق دیده می‌شود. جالب اینجاست که شبیه همین قاب را محققان در بقایای مسجد بزرگ المتوکل در سامرا ثبت کرده اند.
نظر شما