تاثیر مصرف زیاد آنتی‌بیوتیک بر افراد عادی در جامعه

به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما، توانایی عوامل بیماری‌زای انسانی در ایجاد مقاومت در برابر آنتی بیوتیک‌ها تهدیدی جدی برای سلامت عمومی است، اما این خبر جدیدی نیست.

حتی افرادی که به تازگی از آنتی‌بیوتیک استفاده نکرده‌اند هم در کشور‌هایی که مصرف آنتی‌بیوتیک بالایی دارند، نسبت به افراد سالم در کشور‌هایی با مصرف کمتر آنتی‌بیوتیک، سویه‌های مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک بیشتری دارند.

تحقیقات اخیر موسسه‌ی ارلهام (Earlham) و موسسه‌ی کوادرام (Quadram) در بریتانیا به همراه یک تیم بین‌المللی از دانشمندان نشان می‌دهد که همه‌ی باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌هایی که درون و روی بدن انسان زندگی می‌کنند ممکن است منبعی برای مقاومت آنتی‌بیوتیکی باشند.

شاید تعجب کنید اگر که بدانید استفاده از آنتی‌بیوتیک توسط افرادی که اطراف شما زندگی می‌کنند به طور مستقیم بر روی شما نیز تاثیر می‌گذارد.

کریس کوینس (Chris Quince)، اکولوژیست میکروبی موسسه ارلهام و موسسه کوادرام می‌گوید: حتی یک فرد سالم که به تازگی آنتی بیوتیک مصرف نکرده است هم به طور دائم تحت بمبارانی از میکروب‌های افراد یا حیوانات خانگی که با آن‌ها تعامل دارد قرار می‌گیرد که می‌تواند منجر به قرارگیری ژن‌های مقاوم در برابر آنتی‌بیوتیک در این افراد شود.

اگر این افراد در جمعیتی با بار سنگین مصرف آنتی بیوتیک حضور داشته باشند، ژن‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک بیشتری در میکروبیوم آن‌ها ایجاد می‌شود.

استفاده از آنتی بیوتیک‌ها برای مبارزه با عفونت، اثرات جانبی ناگواری از جمله آسیب به میکروبیوم میزبان و همچنین افزایش شیوع ژن‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک در میان سویه‌های مختلف میکروبیوم را به دنبال دارد.

مطالعات انجام شده در مورد مقاومت آنتی‌بیوتیکی (AMR) بیشتر بر روی درجه مقاومت مشاهده شده در میکروب‌هایی که باعث عفونت در انسان می‌شوند متمرکز بوده است. اما میکروب‌ها در همه‌جای بدن انسان وجود دارند و اکثریت آن‌ها بی ضرر و بسیاری از آن‌ها مفید هستند.

به دلیل سهولت انتقال ژن‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند بر کل میکروبیوم و نه فقط عوامل بیماری‌زایی که قرار است از بین بروند، تاثیر بگذارد.

کوینس توضیح می‌دهد: بدن ما به طور مداوم میکروب‌ها و عوامل بیماری‌زا را وارد و منتقل می‌کند. ژن‌های این سویه‌ها نیز خود جابجا می‌شوند و تغییر می‌کنند بنابراین این چالش باید به صورت خرد و کلان حل شود.

در حالی که کل میکروبیوم در سلامت و بیماری نقش دارد، میکروبیوم روده به طور ویژه در عملکرد‌های گوارشی و تشکیل سیستم ایمنی مهم است. دستگاه گوارش انسان بهشت واقعی برای میلیون‌ها نوع مختلف از میکروب است که بیش از هر جای دیگری در بدن آن‌ها را در خود جای داده است؛ بنابراین نویسندگان مطالعه فکر کردند که میکروب‌های ساکن در روده می‌توانند نقش مهمی در مقاومت آنتی‌بیوتیکی داشته باشند.

این گروه ۳۰۹۶ نمونه میکروبیوم روده را از افراد ۱۴ کشور مختلف تجزیه و تحلیل کردند تا در مورد اثرات ضد میکروبی‌ها بر میکروبیوم روده بیشتر بیاموزند. تمرکز بر روی نمونه‌های افرادی بود که به احتمال زیاد آنتی بیوتیک مصرف نمی‌کردند تا مشخصات ژنی میکروبیوم‌های تغییر نیافته روده به دست بیاید.

به منظور یادگیری نحوه انتقال ژن‌های مقاومت آنتی‌بیوتیکی از میکروب به عوامل بیماری‌زا، محققان مقایسه‌های دقیقی بین داده‌های نمونه‌ها و یک پایگاه جامع مقاومت آنتی‌بیوتیکی انجام دادند.

کوینس می‌گوید: ما دریافتیم که در کشور‌هایی که آنتی‌بیوتیک‌ها به‌طور منظم‌تر مصرف می‌شوند، در جوامع آن‌ها تعداد بیشتری از ژن‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک در میکروبیوم روده مشاهده می‌شود.

ارتباطات به طرز چشمگیری قوی بود. بنابراین، استفاده گسترده از آنتی بیوتیک‌ها ممکن است باعث شود ژن مقاومت آنتی‌بیوتیکی در سراسر جمعیت و نه تنها در بین افرادی که مستقیما در معرض آن قرار دارند، شایع شود.

به نقل از وبگاه ساینس‌آلرت، بر اساس تحقیقات، مقاومت آنتی‌بیوتیکی هر ساله هزاران اروپایی را می‌کشد و این موضوع در آینده بدتر نیز خواهد شد. به طور نگران کننده‌ای، سومین علت مرگ و میر در سراسر جهان در سال ۲۰۱۹، مقاومت آنتی‌بیوتیکی بود که عامل مرگ ۴.۹۵ میلیون نفر شد.

این تحقیق در مجله‌ی «Nature Communications» منتشر شده است.