فرش دستباف و چالش نیروی انسانی

خانم فرحناز رافع در مصاحبه اختصاصی با خبرنگار گروه صنعت خبرگزاری صدا و سیما با اشاره به فعالیت ۲ میلیون نفر بافنده فرش در کشور گفت:بیش از ۱۹۱ هزار نفر در حوزه صنایع جانبی فرش دستباف مانند مرمت کاران، طراحان، رنگرزان، نخ ریسان، فروشندگان و تجار فعالیت دارند که ۳۰ رشته در این زمینه را فعال کرده اند.

وی ادامه داد: در حال حاضر حدود ۷۵۰۰ نفر در هنرستان‌ها و دانشگاه‌های کشور در حال تحصیل رشته تخصصی فرش و حدود ۱۵ هزار نفر دانش‌آموخته این رشته هستند که زنجیره ارزش فرش دستباف را هدایت و راهبری می‌کنند؛ این جامعه بزرگ را اگر با خانواده‌هایشان حساب کنیم، تقریباً یک هشتم جامعه را تشکیل می‌دهند که ارتزاق و اقتصادشان بر پایه فرش دستباف است.

 

رافع با بیان اینکه اقتصاد فرش دستباف بر پایه اقتصاد روستایی و گستردگی آن در سراسر کشور است افزود: برخی تصور میکنند فرش دستباف فقط در استان‌های آذربایجان شرقی، اصفهان، خراسان و مرکزی بافته می‌شود در حالیکه ۳۱ استان کشور در حوزه فرش دستباف و صنایع جانبی فعالیت دارند و نقش بسیار مهمی را به عنوان اقتصاد اصلی یا مکمل در سطح کشور به خصوص در روستا‌ها ایفا می‌کنند. 

 

به گفته رافع حدود ۹۰ درصد از هنرمندان بافنده فرش دستباف را خانم‌ها تشکیل می‌دهند، همچنین ۷۰ درصد افراد در حال تحصیل در این رشته هم خانم و ۳۰ درصد آقا هستند و این بیانگر گستردگی و فراوانی زنجیره ارزش فرش دستباف در اقصی نقاط کشور است.

 

رئیس مرکز ملی فرش ایران ادامه داد: در حال حاضر مشکل اصلی در صنعت فرش دستباف در بخش منابع انسانی، سن هنرمندان قالیباف است که به سمت میانسالی و پیری می‌رود، زیرا جوانان کمتر به صنعت فرش علاقه نشان می‌دهند؛ این امر نیازمند فرهنگ سازی و استفاده بیشتر از ظرفیت زنان است.

 

وی فرش را به عنوان کالایی راهبردی دانست و افزود: صنعت فرش برای کشور فقط به عنوان کالایی با سودآوری و ارزآوری بالا نیست بلکه به دلیل میزان اشتغالی که در دورترین نقطه کشور با کمترین هزینه، بیشترین ارزش افزوده را همراه دارد؛ در صورت حمایت می‌تواند نقش بسیار مهمی را در رشد ناخالص ملی ایفا کند.

 

رییس مرکز ملی فرش ایران افزود: هم اکنون به دنبال فرهنگ سازی در بین جوانان، سرمایه گذاری و تربیت دانش آموزان در هنرستان‌های تخصصی فرش هستیم تا پس از فارغ التحصیلی بدون ورود به دانشگاه بتوانند با مهارتشان به اقتصاد خانواده، کشور و جامعه‌شان کمک کنند.